Αυτονομία νοσηλευτικής υπηρεσίας

Γράφει ηΕλένη Παπαγεωργίου, 

δικηγόρος, Νομικός Σύμβουλος ΕΝΕ

Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση της βασικής νομοθεσίας για το Εθνικό  Σύστημα υγείας και δυστυχώς ακόμη, παρατηρούνται φαινόμενα υποτίμησης της νοσηλευτικής υπηρεσίας των νοσοκομείων και παράνομων επεμβάσεων στη λειτουργία της.

1. Η ανεξαρτησία Ιατρικής και νοσηλευτικής υπηρεσίας

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του πδ 87/1986 όπως  ισχύει σήμερα: «1. Κάθε Νοσοκομείο απαρτίζεται  σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του  άρθρου 10 του νόμου 1397/83, από τρεις υπηρεσίες 

α) την ιατρική, β) την Νοσηλευτική και γ) την διοικητική. 2. Κάθε υπηρεσία έχει την δική της ξεχωριστή συγκρότηση και ιεραρχική διάρθρωση. Οι τρεις  υπηρεσίες είναι μεταξύ τους ιεραρχικά ισότιμες και υπάγονται ιεραρχικά στον Πρόεδρο του διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου». Στο άρθρο  10 του ιδίου νομοθετήματος προβλέπεται: «1. Αρμοδιότητες της ιατρικής Υπηρεσίας είναι: η προώθηση και προαγωγή της υγείας, της έρευνας και  της εκπαίδευσης, η παροχή υπηρεσιών υγείας και  ο προγραμματισμός και ο έλεγχος των παρεχόμενων υπηρεσιών. 2. Αρμοδιότητες της Νοσηλευτικής  Υπηρεσίας είναι: η παροχή νοσηλείας στους αρρώστους, σύμφωνα με τα διδάγματατης νοσηλευτικής και στο πλαίσιο των κατευθύνσεων των υπευθύνων σε κάθε περίπτωση γιατρών, η προώθηση και προαγωγή της νοσηλευτικής και της εκπαίδευσης στον τομέα αυτό, και ο προγραμματισμός και ο έλεγχος των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Σε όλους τους Οργανισμούς των Νοσοκομείων προβλέπεται ξεχωριστή συγκρότηση και διάρθρωση καθεμίας από τις Υπηρεσίες: ιατρική, Νοσηλευτική, Τεχνική και διοικητική. Οι Υπηρεσίες είναι μεταξύ τους ισότιμες και υπάγονται στον διοικητή - Πρόεδρο του δΣ του Νοσοκομείου. 

Από την κείμενη νομοθεσία επομένως συνάγεται με απόλυτη σαφήνεια η ισοτιμία, η αυτοτέλεια και η ανεξαρτησία των διαφόρων υπηρεσιών των νοσοκομείων και το διακριτό των  αρμοδιοτήτων τους.  η Νοσηλευτική Υπηρεσία, της οποίας προΐσταται η διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, είναι απόλυτα αυτόνομη από τις λοιπές Υπηρεσίες -μεταξύ των οποίων και η ιατρική- και αποκλειστικά αρμόδια για τα θέματα ελέγχου, προγραμματισμού και εποπτείας της παροχής νοσηλείας στους ασθενείς και για όλα τα ζητήματα που συνέχονται με αυτή, με σκοπό πάντοτε την εύρυθμη λειτουργία της και την παροχή των καλύτερων δυνατών 

υπηρεσιών.

2. Περιπτωσιολογία επεμβάσεων στο έργο της  νοσηλευτικής υπηρεσίας

α. Επέμβαση ιατρών στη λειτουργία της νοσηλευτικής υπηρεσίας

 Σε ορισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας παρατηρείται το φαινόμενο ιατροί να απαιτούν από τη 

διοίκηση την μετακίνηση Νοσηλευτικού προσωπικού. Οι ενέργειες αυτές αποτελούν παράνομες   επεμβάσεις στο έργο της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας και καταδεικνύουν το αντίθετο της διάθεσης  προσφοράς στον ασθενή, δημιουργώντας αναιτίως εμπόδια στην ορθή και αποτελεσματική λειτουργία των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και υποτιμώντας τον επιστημονικό ρόλο των Νοσηλευτών. 

Όταν γίνεται λόγος για θεραπευτήρια και νοσηλευτικά ιδρύματα, πρέπει εξ ορισμού να γίνεται  λόγος για συλλειτουργούς και συνοδοιπόρους που συνυπηρετούν τον ασθενή, χωρίς να υποτιμούν  το ρόλο του συνεργάτη τους και κυρίως χωρίς να  πραγματοποιούν επίδειξη ισχύος. η αμφισβήτηση  του ρόλου των λοιπών επιστημόνων μιας μονάδας  αποτελεί αμφισβήτηση του ίδιου του συστήματος 

υγείας, το οποίο είναι αδύνατον να λειτουργήσει  αν ελλείπουν κάποια κομμάτια του.

Αιτήματα για εσωτερική μετακίνηση νοσηλευτών  συχνά υποβάλλονται και από ιατρούς- διευθυντές 

Κλινικών και μονάδων, κατ’ επίκληση του άρθρου  7 παρ. 9 α του Ν. 2889/2001, κατά το οποίο:: «Ο διευθυντής του τμήματος είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του τμήματος. Ειδικότερα: α) Συντονίζει τη λειτουργία όλου του προσωπικού, ιατρικού,  νοσηλευτικού, παραϊατρικού και διοικητικού, που  εργάζεται στο τμήμα του». η διάταξη αυτή έχει την έννοια  ότι ο διευθυντής Τμήματος συντονίζει το προσωπικό που υπηρετεί στο Τμήμα του αποκλειστικά και μόνο υπό την έννοια της «λειτουργικής» εποπτείας, ήτοι με σκοπό την καλή και χωρίς προβλήματα λειτουργία αυτού. Σε καμία περίπτωση ο «συντονισμός λειτουργίας» αυτός δεν σχετίζεται με την υπηρεσιακή κατάσταση (πχ μετακινήσεις) των υπαλλήλων. Το προσωπικό που «συντονίζει» εξακολουθεί να ανήκει στην Υπηρεσία που ανήκει (διοικητική/νοσηλευτική κλπ) και να εποπτεύεται από αυτή και μόνο. η παροχή της δυνατότητας «συντονισμού 

λειτουργίας» και μόνο δεν καθιστά τον διευθυντή Τμήματος Προϊστάμενο των υπαλλήλων που υπηρετούν στο τμήμα αυτό και δεν αφαιρεί από τους διευθυντές των 

Υπηρεσιών ουδεμία εκ των αρμοδιοτήτων τους. Η νοσηλευτική υπηρεσία είναι αδιαμφισβήτητα  η αποκλειστικά αρμόδια της για όλα τα θέματα που συνέχονται με την υπηρεσιακή κατάσταση  του νοσηλευτικού προσωπικού και τη στελέχωση των τμημάτων του νοσοκομείου με νοσηλευτικό προσωπικό.

Κατά συνέπεια και αυτά τα αιτήματα αποτελούν παράνομη και αδικαιολόγητη παρέμβαση των ιατρών στο έργο και τις αρμοδιότητες της Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, κατά παράβαση των διατάξεων 

που καθορίζουν την αυτοτέλειά της,

β. Επέμβαση της Διοικητικής υπηρεσίας στο έργο της νοσηλευτικής

 Πρόσφατα σε διάφορα νοσοκομεία της χώρας, κατά την εφαρμογή της υπ΄ αριθ. 2/16519/0022/24-2-2012  κοινής Υπουργικής απόφασης για την χορήγηση του επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας, παρατηρήθηκαν φαινόμενα κατάφωρης υποτίμησης του ρόλου της Νοσηλευτικής διεύθυνσης. 

Στο άρθρο 6 της απόφασης ορίζεται : Για τη συνδρομή όλων των ανωτέρω προϋποθέσεων (χορήγησης του επιδόματος) εκδίδεται κάθε μήνα βεβαίωση του οικείου προϊσταμένου, η οποία συνοδεύει τη μισθοδοτική κατάσταση. Σε μεγάλο νοσοκομείο της επαρχίας ο διοικητικός  διευθυντής προέβη στην περικοπή του επιδόματος στους Τομεάρχες, τη διευθύντρια και το προσωπικό 

του γραφείου της Νοσηλευτικής διεύθυνσης, ενεργώντας αυθαίρετα και παράνομα ως «ο οικείος 

Προϊστάμενος» του κειμένου της Υπουργικής Απόφασης, κατά παράβαση των κανόνων περί αυτοτέλειας των Υπηρεσιών και της διοικητικής ιεραρχίας και «λησμονώντας» 

ότι Προϊσταμένη των Τομεαρχών και των Νοσηλευτών του Γραφείου της είναι η διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας, ισότιμη ιεραρχικά με τον ίδιο και όχι υφισταμένη του. 

Σε άλλο νοσοκομείο, μικρότερης πόλης, αποφασίστηκε αιφνιδίως η περικοπή του επιδόματος από ένα σύνολο Νοσηλευτών, αυθαίρετα, με βεβαίωση της μη συνδρομής των προϋποθέσεων για τη χορήγηση του επιδόματος και λήψη της απόφασης περικοπής από το ίδιο όργανο- το διοικητικό διευθυντή, ενέργεια που αποτελεί ανεπίτρεπτη υπέρβαση αρμοδιοτήτων και αντιποίηση 

διοικητικής Αρχής.

Τα φαινόμενα που αναφέραμε αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα υποβάθμισης του ρόλου της νoσηλευτικής υπηρεσίας. Διερωτώμεθα πόσα ακόμα  χρόνια πρέπει να περάσουν μέχρι να καταστεί κοινή  γνώση το αυτονόητο: ότι η νοσηλευτική υπηρεσία 

είναι ανεξάρτητη και αυτοτελής υπηρεσία των νοσοκομείων, μη υπαγόμενη στη Διοικητική υπηρεσία και απαρτιζόμενη από Επιστήμονες νοσηλευτές,  όπως ακριβώς και η Ιατρική υπηρεσία. ❱◗

Αναδημοσίευση από το περιοδικό της ΠΑΣΥΝΟ ΕΣΥ "Σύγχρονος Νοσηλευτής" τεύχος Ιανουαρίου Φεβρουαρίου 2013